Thursday 1 December 2011

E


each:  a. har eyk/kul

each:  pron. har eyk

eager:  a. garm/muSHtaaq/raaGHib/saa^i

eagerness: n. SHauq(m.)

eagle:  n. chiil(f.)

ear:  n. goSH(m.)/kaan(m.)

earring: n. baali(f.)/jhumka(m.)

earsplitting: a. karaKHt(aawaaz)/kaan phaaR

early:  adv. ibtidaa'i/paehley/qabl

early morning: n. taRka/subaH dam

earn:           v.t.    Haasil karna/kamaana/paeda karna

earned:  pa.t. kamaaya

earner:  n. kamaa'u

earning: n. ajr/kamaa'i/paedaa'iSH

earnest: a. pur KHuluus/sañjiidah/sar garm

earth:  n. arz/dharti/gaeti/gil/KHaak/miTTi/zamiin

earthen: a. miTTi ka/zamiini

earthen ware: n. sifaal

earthly: a. KHaaki/miTTi kaa

earthquake: n. bhauñchaal/larzah/zalzalah

ease:  n. aaraam/aasaani/chaen/faraaGH/faraaGHat/
   na^iim/raaHat/qaraar/sahuulat(f.)

ease:  n. aaraam pahoñchaana/takliif duur karna

easier:  a. aasaan tar

east:  n. puurab/maSHriq

eastern: n. maSHriqi/SHarqi

easy:           a.      aasaan/halka phulka/muyassar

eat:            v.t.    DaaRh garam karna/khaana/tanaawal karna

eaten:  a. khaayaa hu'a

eating:  n. khaana khaana

eating-house: n. bhaTyaar KHaanah/Dhaaba

eaves:  n. olti

eavesdrop: v.t. chhup kar suñna

ebb:  n. jazar(m.)

ebb and flow: n. naSHeyb o faraaz(m.)

ebonised: a. aabnuusi

ebony:  n. aab nuus(f.)

ebullition: n. haejaan(m.)

eccentric: a. anokha/bey markaz/bey sira

echo:  n. baaz gaSHt/(f.)/guuñj(f.)/sada(f.)

eclipse: n. girhan(m.)

eclipsed: a. maañd

ecology: n. maaHauliyaat(f.)

ecological: a. maaHauliyaati

economic:       a.      iqtesaadi/ma^aaSHi

economical: a. kam KHarch/iqtesaadi

economically: adv. kefaayat sey

economics:  n. iqtesaadiyat(f.)/ma^aaSHiyaat(f.)
 
economy: n. iqtesaad/ma^iiSHat

ecstasy: n. laher(f.)/mauj(f.)/waaraftahgi(f.)/
   wajd(m.)/wijdaan(m.)

ecstatic:       a. bey KHud/wajd aawar

ecumenical: a. âalam giir/kaliisaa'i/ûmuumi

eczema:  n. chhaajan?

edacious: a. chaTora/khaa'u/peyTu

eddy:  n. bhañwar/gardaab

Eden:  n. baaGH e âdan/baehiSHt/firdaus/jañnat

edentate: a. popla(m.)

edge:  n. alañg(m.)/baaRh(f.)/dhaar(f.)/Had(f.)/
   kinaarah(m.)/kor(f.)/lab(m.)/pallu(f.)

edging:  n. kinaarah(m.)

edgy:  a. dhaar daar/teyz

edible:  a. haaney key laa'eq/maakuul

edibles: n. aaTa daal

edict:  n. far maan(m.)/raqam(f.)

edifice: n. îmaarat

edify:  v.t. banaana/iimaan pakka karna/ta^miir karna

edifier: n. mua^llim e iKHlqaaq(m.)

edit:  v.t. kaañT chhaañT karna/murattab karna/
   taaliif karna

edited:         a.      murattab

editing: n. taaliif

edition: n. nusKHah

editor:  n. mudiir(m.)

editorial: n. idaariyah

editorialist: a. idaariyaati kaar kun

educate: v.t. iñsaan banaana/paRhaana/ta^liim deyna

educated:       a. KHwaañdah/paRha likha/ta^liim yaaftah

education: n. aamoziSH/KHwaañdgi/paRhaa'i/
   ta^liim/tarbiyat

educational:    a.      tadriisi/ta^liimi

educational institution:n.dars gaah

eel:  n. baam machhli

eerie:  a. âjiib o GHariib

efface:  v.t. masKH karna/miTaana

effaced: a. masKH

effacement: n. fan paziiri

effect:  n. âmal/asar/Haasil/natiijah(m.)/phal(m.)/
   sabab/taa siir(f.)

effective:      a.      faa^eli/kaar gar/mua'ssir/pur asar

effectively: n. mu'assar añdaaz sey

effects: n. aasaar(m.)/mataa^(f.)

effectual: a. kaafi/kaari/natiijah KHeyz

effette: a. aablah paa/halkaan/SHal/thaka hu'a

efficacious: a. faa'edah mañd

efficiency: n. kaar guzaari(f.)/musta^idi(f.)/
   qaabiliyat(f.)

efficient: a. faa^eli/musta^id 

efficiently: adv. qaabiliyat sey

effigy:  n. putla(m.)

effiminate: a. zañKHa

effloresce: v.i. khilna/phuulna

efflorescence: n. phuul ka khilna

effluence: n. bahaa'o/rawaani

effluent: a. jaari/rawaañ

efflux:  n. bahaa'o/iKHraaj/rawaani

effort:  n. bhaag dauR/jahd/dauR dhuup/jatan/jid/
   koSHiSH/maara maar/sa^i/tag o dau/zor
   
effortless: a. aasaan/bey saaKHtah

effrontery: n. bey GHaerati/DhiTaa'i/diidah dileyri/haT/zid

effuse:  v.t. bahaana/KHaarij karna/uñDeylna

egg:  n. añDa(m.)

eggplant: n. baeñgan(m.)

egg white: n. safeydi(f.)

ego:  n. ana(f.)/KHudi(f.)

egocentric: a. KHud biin/KHud sar

egoism:  n. anaaniyat/KHud biini/KHud parasti

egoist:  n. anaaniyat pasañd/KHud pasañd

egoistic: a. KHud KHarzaanah/KHud pasañdaanah

egotism: n. faKHr/KHudi

egotist: n. ana parast/KHud pasañd/KHud sar

egotistic: a. ana parastaanah/KHud GHarzaanah/KHud pasañdaanah/
   KHud saraanah

egregious: a. aabru reyz/añguSHt numaañ/faaSH/mumtaaz

egress:  n. guzar(m.)/KHuruuj(m.)/kuuch

eight:  n. aaTh

eighth:  a. aaThwaañ

eigne:  a. paehloñTha(m.)/paehloñThi(f.)

either:         conj. yaa

ekistics: n. îlm e mu^aaSHirat

elaborate: a. pur takalluf

elaborate: v.t. saraaHat karna/wazaahat karna

elaboration: n. saraaHat(f.)/tafsiil(f.)/wazaaHat(f.)

élan:  n. halla/josH/umañg/walwalah

elapse:         v.i.    biitna/guzarna

elapsed: a. guziSHtah

elastic: a. lachak daar

elasticity: n. lachak(f.)

elation: n. raf^at(f.)/ûruuj(m.)

elbow:  n. kohni

elder:  n. baRa/kalaañ/SHeyKH/ûmar rasiidah

eldritch: a. anhoni/pur israar

elect:          v.t.    chuñna/iñtiKHaab karna/muñtaKHib karna

elected: a. muñtaKHib

election: n. iñteKHaab/chunaa'o

(bye-)elections:n. iñtiKHaab e zimni

(general)elections:n. iñtiKHaab e âam

elective: a. iñtiKHaabi

electoral: n. iñtiKHaabi

electric light: n.      batti

electricity: n. bijli/kahruba

electrify: v.t. bijli lagaana

electuary: n. KHamiirah/ma^juun

elegance: n. aab/aab taab/Husn/jamaal/KHuubi/lataafat/
   lutf/nazaakat/SHaan/zeyb/zeyb o ziinat

elegant:        a.      Hasiin/rañgiin/teykha(m.)/teykhi(f.)
   siDol/suthra(m.)/suthri(f.)/waza^daar

elegy:  n. marsiah

element: n. ûnsur/rukn

elemental: a. ûnsuri

elementary:     a.      bunyaadi/ibtidaa'i/tamhiidi/ûnsuri

elephant: n. fiil/haathi(m.)/hathni(f.)/piil

elephant keeper:n. piil baan

elephant's tusk:n. haathi daañt

elelphantitis: n. fiil paa/piil paa

elevated: a. âali/murtafa^/rafii^

elevation: n. faraaz/raf^at(f.)/taraqqi/uThaan/uuñchaaa'i

eleven:  n. gyaarah

elicit:  v.t. nikaalna/paeda karna/ubhaarna

elicitation: n. isteñbaat

eligible: a. marGHuub

eliminate: v.t. saaqit karna

elimination: n. Hazaf/rafa^ 

elixir:  n. aksiir(m.)

eloquence:      a. aatiSH zabaani/balaaGHat/fasaaHat/
   goyaa'i/suKHan/talaaqat

eloquent:       a.      fasiiH/goya/SHiiriiñ bayaan/
   suKHan war/tarraar

eloquently: adv. balaaGHat sey/fasaaHat sey

else:  a. ko'i aur

else:  adv. warnah

elsewhere: adv. duusri jagah/kahiiñ aur/kisi aur jagah

elucidate: v.t. saraaHat

elucidation: n. saraaHat

elude:  a. aañkh bachaaana/bach nikalna/
   giraft meyñ nah aana

emaciate: v.t. dubla karna/laaGHir karna/naHiif banaana

emaciated: a. laaGHir/naHiif

emancipation: n. aazaadi(f.)/Hurriyat(f.)

emasculate: v.t. bey taaqat karna/KHassi karna/naa mard banaana

emasculated: n. KHassi

embankment: n. bañdh(m.)/pul(m.)

embarrass: v.t. musiibat meyñ daalna/KHijl karna/
   SHarmiñdah karna/uljhaana

embarrassed:    a.      majbuur/SHarmiñdah

embarrassment:  n. rog(m.)/SHarmiñdagi(f.)

embarrassingly: adv. baukhlaa'ey hu'ey/pareySHaani sey

embassy: n. sefaarat KHaanah(m.)

embed:  v.t. gaaR deyna/jama deyna

embedded: a. gaaRa hu'a/jama hu'a

embellish:      v.t.    nikhaarna/sajaana/sañwaarna/siñghaarna

embellished:    a.      naqSHi/naqSHiin/saja(m.)/saji(f.)

embellishing:   a.      aara

embellishment: n. aaraastagi

embezzle: v.t. churaana/Dakaar jaana/hazm karna/khaana/
   KHurd burd karna/pachaana

embezzlement: n. dast burd/hazm/KHiyaanat(f.)

embitter: v.t. naa gawaar karna/kaRwa karna/talKH karna

embittered: a. naa gawaar/kaRwa/talKH

emblem:  n. niSHaan/tuGHra

embody:  v.i. mujassam hona

embodiment: n. puRya

embolden: v.t. Himmat baRhaana/piiTh Thoñkna

embrace: v.t. aaGHoSH meyñ leyna/chimTaana/chipTna/galey lagna/
   lipTaana/paehlu garam karna/siinah lagaana

embrace: n. aaGHoSH/ham aaGHoSHi/lipaTna

embracing: n. ham aaGHoSH/ham kinaar

embracement: n. baGHal giiri(f.)

embroider: v.t. kaaRhna/kaRhaa'i karna

embroidered: a. kaam daar/kaRha hu'a

embroidery: n. chikin/goTa kinaari/kaam/kaRhaa'i/
   kaSHiidah kaari/nigaar/phuul patti/zar dozi

embroiled in: a. mubtila

embryo:  n. Hamal(m.)/janiin(m.)/naa puKHtah

embryonic: a. KHaam/naa puKHtah

emendation: n. islaaH/tasHiiH

emerald: n. pañna/zumurrud

emerge:         v.i.    bar aamad hona/nikalna/ubharna/zaahir hona

emergence: n. namuud/zahuur

emergency: n. hañgaami Haalat

emergent: a. hañgaami/naa gahaani

emery:  n. reyg maal(m.)

emetic:  a. qa'ey awaar

emigrant: n. mohaajir/taarik e watan

emigrate: v.i. Hijrat karna/tark e watan karna

emigration: n. hijrat

eminence: n. raf^at/SHaan/SHaraf/ûlu/uThaan

eminent: a. âali/mumtaaz/sar bulañd/SHariif

emissary: n. eylchi/jaasuus/muKHbir

emit:  v.t. aawaaz nikaalna/chhoRna/izhaar karna/
   KHaarij karna/nikaalna

emolument: n. yaaft

emotion: n. eHsaas/jazbah/joSH/laher

emotional: a. jazbaati

emotive: a. jazbaat añgeyz

emperor: n. baad SHaah/SHaahin SHaah

emphasise:      v.t.    jataana/zor deyna

emphasis: n. taakiid/wazn/zor

emphatic: n. waasiq/zor daar

emphatically: adv. taakiidan

empire:  n. qalam rau/saltanat

employ:         v.t.    iste^maal karna/kaam deyna/mulaazmat deyna/
   naukri deyna

employee: n. mulaazim/naukar

employer: n. aajir(m.)/maalik(m.)

employment: n. iste^maal/kaam/kaar/kaar o baar/mulaazmat/
   naukri/SHoGHl/roz gaar/tasarruf

empower: v.t. eKHteyaar deyna/taaqat deyna

empress: n. malkah/sultaanah

emptiness: n. KHaali pan/pol

empty:  v.t. KHaali karna/uñDeylna

empty:          a. KHaali/kora/ochha/pola/poñga/suuna/tihi

enable:  v.t. aasaan banaana/majaaz karna/muKHtaar karna/
   qaabil karna

enact:  n. ada karna/añjaam deyna/bajaawri karna

enacted:        a. naafiz

enamel:  n. miina(f.)/taam chiini(f.)

enameller: n. miina kaar(m.)

enamoured:      a. âaSHiq/fareyftah/maa'el

encamp:  v.t Deyra Daalna/paRaa'o Daalna/paRna

encampment: n. KHar gaah(m.)/paRaa'o(m.)

encapsulated: a. GHelaaf chaRha

enchant: v.t. rijhaana

enchanted: a. fareyftah/masHuur

enchantment: n. jaadu/seHar kaari/tilism

encircle:       v.t.    gheyrna/Halqey meyñ leyna/iñHesaar karna/
   moHaasirah karna

encircled: a. ghira hu'a

enclave: n. maeHsuurah

enclose: v.t. gheyrna/iHaatah karna

enclosure: n. eHaatah/Hisaar

encomium: n. madaH(f.)/qasiidah(m.)

encompass: v.t. gheyr leyna/lapeyT leyna/SHaamil karna

encompassing: a. muHiit

encounter: n. muD bheyR(f.)/mulaaqaat(f.)/saamna(m.)/
   Takkar(f.)

encounter: v.t. saamna karna

encourage: v.t. Dhaaras deyna/dil rakhna/Hausalah afzaa'i karna/
   himmat baRhaana/jii baRhaana/piiTh Thoñkna/
   puSHt panaahi karna

encouragement: n. Dhaaras/Hausalah afzaa'i/Hemaayat/
   taa'iid/puSHt panaahi

encouraging: a. Hausalah afza

encrimson: v.t. surKHi deyna

encroach: v.t. qabzah karna

encroachment: n. dast añdaazi(f.)

encrust: v.t. papRi jamaana/taeh jamaana

encrusted: a. papRi daar/taeh eaar

encrustation: n. parat/taeh

encumber: n. baar Daalna/qarz daar banaana/
   rukaawaT bañna

end:  v.t. aaKHir karna/añjaam tak pahochaana/
   KHatm karna/nabeyRna

end:  v.i. añaaKHir hona/jaam tak pahoñchna/
   KHaatimah hona

end:  n. aaKHir/âaqibat/añjaam/dum/faqat/HaSHr/
   KHaatimah/kinaari/kinaarah/maa'l/natiijah/
   nihaayat/paar/paayaañ/tamaam

endanger: v.t. KHatrey meyñ Daalna

endear:  v.t. laaDla banaa/pyaara karna

endeared: a. chahiita

endearment: n. laaD

endearingly: adv. laaDley pan sey/pyaar sey

ended:          a.      KHatm

endeavour: n. jahd/koSHiSH/sa^i

endeavour: v.t. kosHiSH karna/sa^i karna

endgame: n. aaKHiri ma^rkah(m.)

ending:  n. iKHtetaam/iñteha/KHaatimah

endless: n. bey añdaazah/bey Had

endlessly: adv. bila iñteHa

endorse: v.t. hemaayat karnamañzuur karna/tausiiq karna

endorsement: n. dast KHat(m.)/tausiiq/tazhiir

endow:  v.t. baKHSHna/deyna/jaHeyz deyna

endowment: n. waqf

endurance: n. bar daaSHt/pitta/sabaat/sabr/taab

endure:  v.t. bar daSHt karna/jheylna/khaana/sabr aana/
   saehna/taab laana/zaeHmat uThaana

endure:  v.i. mustaqil mizaaji dikhaana

enduring: a. saabit

enema:  n. pichkaari(f.)/SHaafah(m.)

enemy:  n. âduw/baaGHi/baeri/duSHman/GHaniim/Hariif

energetic: a. jafa kaSH

energy:  n. dam/quuwat/taaqat/zor

enfeeble: v.t. kam zor banaana

enfeebled: a. kam zor/naa tawaañ

enfeoff: v.t. hath yaar Daalna

enfold:  v.t. gheyrna

enforce: v.t. bhaga deyna/dam lagaana/majbuur karna/
   naafiz karna/zabar dasti sey leyna

enforced: a. naafiz

enforcer: n. naafiz karney waala

enfranchise: v.t. aazadi deyna

enfree:  v.t. aazaadi deyna

enfreeze: v.t. barf banaana/jamaana

engage:  v.t. âeHd karna/aTkaana/mañgni karna

engaged: a. maSHGHuul/masruuf

(to be)engaged: v.i. riSHtah hona

engagingly: adv. jaazbiyat sey

engagement: n. âehd/kaam/mañgni/qaraar daad

engender: v.t. paedah karna/wujuud meyñ laana

engineer: n. muhañdis

engrave: v.t. kañdah karna/khodna/naqSHiin karna

engraved: a. kañdah/naqSHi/naqSHiin

engraver: n. kañdah kaar/naqqaaSH

engraving: n. khudaa'i/naqqaaSHi/naqSH

engrossed: a. maeHw/munhamik

engulf:  v.t. haRap karna

enigma:  n. chiistaan(f.)/paheyli(f.)/ûqdah

enigmatic: a. mubham

enjoin:  v.t. hedaayat karna

enjoy:          v.t.    âeSH karna/baaGH baaGH hona/chaen karna/chakhna/
   lutf uThaana/maeHzuuz hona/mazah luuTna/
   mazah paana/mazah uRaana/mazah uThaana/
   mazey leyna/ras leyna

enjoyable: a. mazey daar

enjoyed: a. maeHzuuz

enjoyment: n. âeSH/gul chharrey/lutf/mauj/mazah/
   rañg/îSHrat/zauq

enlarge:        v.t.    baRhaana/phaelaana

enlarged: a. mabsuut

enlargement: n. tausii^

enlighten: v.t. roSHni Daalna/ujaalna/waazeH karna

enlightenment: n. aagahi(f.)/roSHan KHayaali(f.)

enlist:  v.t. bharti karna

enlistment: n. bharti

enmesh:  v.t. uljhaana

enmesh:  v.i. ulajhna

enmity:  n. âdaawat/baer/duSHmani/kaaT/kaawiSH/kiinah/
   khaT paT/laRaa'i/muKHaalifat/naqiiz/rañjiSH/zid

ennobled: a. muSHarraf

enormity: n. SHiddat

enormous: a. baRa/jasiim/zaKHiim

enough:  intj. bas

enough:  a. kaafi

enquire: v.t. KHabar leyna/tajassus karna

enquirer: n. taalib

enquiry: n. dar yaaft/justju/muHaasibah/puuchh gachh/
   pursiSH/tajassus
 
enrage:  v.t. GHuassey meyñ aana/GHussah dilaana/
   laal piila hona

enraged: a. KHafa/laal/taa'o meyñ

(to be)enraged:  taa'o khaana/taa'o meyñ aana

enraptured: a. bey KHud

enrol/enroll: v.t. daaKHilah deyna/darj karna

enrol:  v.i. daaKHil hona/darj hona

enroot:  v.t. jaR lagaana/jaRna

ensconce: v.t. chhupaana/Dhaañkna/Dhaañpna

ensconced: a. chhupa/Dhaka/Dahaañpa/maeHfuuz

ensign:  n. jhañDa(m.)

enslave: v.t. GHulaam banaana

enslavement: n. GHulaami

ensnare: v.t. daam meyñ laana/paañs leyna/
   phaañsna

ensuing:  aayañdah

entangle: v.t. phaañs leyna/phaañsna/uljhaana

entangle: v.i. lipaTna/phañsna/ulajhna

entangled: a. mubtila/peychiidah/phañsa/
   SHaaKH dar SHaaKH/uljha/Zauliidah

entanglement: n. jañjaal/jhameyla/khaT raag/rog(m.)

entender: v.t. galaana/kam zor banaana

entente: n. samjhotah

enter:          v.t.    añdar aana/daaKHil karna/darj karna/ghusna/
   paRna/raqam karna

enter into: v.t. ghusna

entered: a. daaKHil/darj

enterprise: n. himmat

entertain: v.t. da^wat deyna/meyzbaani karna

entertaining: a. dil chasp/farHat baKHSH

entertainment: n. faraH/KHaatir daari/ziyaafat

enthuse: v.t. garmaana/joSH dilaana

enthusiasm: n. jazbah(m.)/joSH KHsroSH/SHauq(m.)/walwalah(m.)

enthusiast: n. joSHiila/sar garm

enthusiasistic: a. josHiila/pur joSH/pur walwlah

enthusiasistically:adv. garm joSHi sey/walwaley sey

entice:  v.t. chaaT deyna/lubhaana/phuslaana/warGHalaana

enticing: a. dil fareyb

entire:  a. bhar/kul/musallam/puura/saara ka saara/tamaam

entirely: adv. bilkul/sara sar/tamaam tar

entitle: v.t. Haq daar banaana/rutbah deyna

entitled: a. Haq daar

entitlement: n. rutbah

entity:  n. wujuud

entrails: n. aalaa'iSH(f.)/añdruunah/ojhRi(f.)

entrance: n. aastaanah/chau khaT/daaKHilah/duKHuul/dar

entrap:  v.t. daam meyñ laana/phaañs leyna/
   phaañsna/SHikaar karna

entrapment: n. jaal/phañda

entrapper: n. phaañsney waala

entreat: v.t. dar KHwaast karna/haath joRna/iltija karna/
   paeroñ paRna/peySHaani ragaRna/samaajat karna

entreaty: n. iltija/samaajat(f.)/tawassul(m.)

entrenchment: n. qal^ah bañdi

entrust: v.t. Hawaaley karna/supurd karna

entrusted: a. supurd

entrusting: n. supurdagi

entry:  n. iñdiraaj/daKHl/duKHuul

entwine: v.t. guuñdhna/lapeyTna

entwined: a. guñdha/lipTa

entwist: v.t. bal deyna/baTna

enumerate:      v.t.    giñna/SHumaar karna

envelope: n. lifaafah

enviable: a. pasañdiidah/qaabil e raSHk

enviably: adv. pasañdiidgi sey

envied:  a. maeHsuud

envious: a. jalney waala/Haasid/raSHk aameyz

enviously: adv. jalan sey/raSHk sey

environs: n. aknaaf/gird/gird o nawaaH/maa Haul/
   nawaaH/qurb o jawaar

environment: n. maa Haul

envoy:  n. eylchi/numaa'iñdah/qaasid/safiir

envy:  v.t. Hasad karna/KHaar khaana/raSHk karna

envy:  n. Daah/Hasad/jalan/raSHk

ephemeral: a. faani/roz marrah/waqti

epic:  n. dastaan(f.)/razmiyah(m.)

epicure: n. chaTora(m.)/rasya(m.)

epidemic: a. wabaa'i

epidemic: n. biimaari(f.)/waba(f.)

epidemical: a. wabaa'i

epidemy: n. aafat/waba

epidermis: n. uupri jild(f.)

epigram: n. jugat/nuktah

epilepsy: n. mirgi/sar^

epileptic: a. sarii^

episode: n. Haadisah(m.)/waardaat(f.)

epistle: n. risaalah(m.)

epitaph: n. lauH e mazaar(f.)/qabr ka katbah(m.)

epithalamium: n. jalwah ka giit(m.)

epithet: n. KHitaab/laqab/sifat

epitome: n. KHulaasah

epitomise: v.t. KHulaasah banaana/muKHtasar karna

epoch:  n. âsr/zamaanah

epoch making: n. âeHd aafriiñ/âeHd saaz

eponymous: n. naam dahiñdah

époque:  n. âehd/daur/jag/zamaanah

equal:          a.      âdiil/baraabar/ham joli/ham paayah/
   ham pallah/ham rutbah/jawaab/masaawi/
   naziir/saani/yaksaañ

equal:  n. joRi(f.)/mad(d)e muqaabil(m.)

equally: adv. baraabar/utna hi/waesa hi/yksaañ

equality: n. baraabri(f.)/musaawaat/yaksaaniyat(m.)

equate:  v.t. baraabar karna/masaawi karna

equator: n. KHat e istewa

equatorial: a. KHat e istewaa'i

equestrian: a. ghoR sawaari

equilibrium: n. tawaazun

equip:  v.t. aaraastah karna

equipage: n. HaSHam(m.)/jilau(f.)/ThaaTh(m.)

equipoise: n. pasaañg/tawaazun

equipoise: v.t. dhaRa karna

equipped: a. aaraastah/musallaH

(well)equipped: a.  aaraastah paeraastah

equipment: n. lawaazimah/saamaan/saaz

equity:  n. âdl/insaaf

equivalent: a. badal/bara bar/masaawi

equivocal: a. lagi lipTi/mubham/maSHkuuk/muSHtabah/zu ma^ni

equivocate: v.t. gol mol baat karna/Taal jaana

equivocator: n. jugat baaz(m.)/mubham go(m.)

era:            n.      âehd/âsr/daur/qarn/sanh/zamaanah

eradicate: v.t. miTa deyna/paamaal karna/ukhaaRana

eradication: n. biiKH kani/KHaatimah/ukhaaR

erase:  v.t. miTaana

eraser:  n. khurachni/miTaaney waala

erased:  a. maeHw

erasure: n. miTaa'i/naa buudgi

erect:  v.t. khaRa karna/nasb karna/qaa'em karna

erect:          a.      chaaq/khaRa/qaa'em

erected: a. khaRa/nasb

erection: n. îmaarat/uThaan

ermine:  n. sañjaab

erotic:  a. hawas naak/pur SHaehwat

erotica: n. jiñsi adab/jiñsi tawaawiir

eroticism: n. jiñsi chaahat

err:  v.i. bhaTakna/chuukna/GHalti karna/KHata karna

errand:  n. ârz/kaam

errant:  a. bhaTakta/gum gaSHtah/sar kaSH

errant fool: n. kaaTh ka ullu

erratum: n. GHalat naamah(m.)

erring:         a.      gum raah/sar gardaañ

erroneous: a. GHalti par/maGHluut

erroneously: adv. GHalti sey/sahwan

error:  n. faro guzaaSHt/gum raahi/GHalti/KHata

ersatz:  n. badal/êwaz

eructation: n. Dakaar

erudite: a. mutbaHHir

erudition: a. îlmiyat(f.)/qaabiliyat(f.)

erupt:  v.i. bhaRak uThna

eruption: n. KHuruuj(m.)

escape:  n. bachaa'o/faraar/faut/gureyz/KHalaasi/
   nejaat/rehaa'i

escape:         v.i.    bachna/chhuTna/nikal bhaagna

escaped:        a.      waa raastah

escaping: a. gureyzaañ

escapist: a. faraariyat pasañd

escarpment: n. khaRi chaTaan(f.)/pahaaRi Dhalaao(m.)

escort:  v.t. pahoñchaana

espadrille: n. chappal(f.)

espalier: n. ja^fri(f.)/TaTTi(f.)

especial: a. KHaas

especially: adv. KHaas taur par

espionage: n. jaasuusi

espouse: v.t. apnaana/biaahna/iKHtiyaar karna/mañgni karna/
   nisbat Thaeraana/SHaadi karna

espousal: n. mañgni/SHaadi   
   
esquire: n. janaab/saaHab

essay:  n. iñSHaa'iyah/maqaalah/mazmuun

essayist: n. iñSHa par daaz

essence: n. asl/îtr/jauhar/lub/maahiyat/ma^ni/nafs/
   ras/ruuH/zaat

essential:      a. jauhari/laazim/zaati/zaruuri

establish:      v.t. jaari karna/jhañDa gaRna/muqarrar/qaa'em karna

establishment:  n. âmlah/idaarah/nizaam/zeybaa'iSH

established: a. masbat/muqarrar/muqarrar SHudah/
   mustaHkam/qaa'em/saabit/taey/zaabit

estate:  n. jaa'edaad/jaagiir/zamiin/zamiin daari

esteem:  n. Hurmat(f.)/îzzat(f.)

esteemed: a. âziiz/giraami

estimate: v.t. aañkna/añdaazah lagaana/Hesaab lagaana/taulna

estimate: n. añdaazah/Hesaab/peyTa/qiyaas/taKHmiinah

estimation: n. añdaazah/giñti/Hesaab/nazar/SHumaar

estrangement: n. kuTTi/qata^ e ta^alluq

et cetera: a. waGHaerah

etch:  v.t. chhipna/naqSH kaari karna/Thappah lagaana

eternal: a. abdi/jaaweyd/jaawidaañ/sar madi

eternally: adv. mudaam/sada

eternity: n. abad/azal/dawaam

ether:  n. aafaaq/hawa/khula aasman

ethical: a. aKHlaaqi

ethics:  n. aKHlaaq

ethnic:  v.t. êlaaqaa'i/garohi

ethnically: adv. nasli taur par

etiquette: n. aadaab/aKHlaaq/qaa^edah/takalluf/tamiiz

etymology: n. îlm e sarf/sarf

Euclidean: a. uqlaedisi

Eugenia: n. jaamun(f.)

eulogy:  n. madH(f.)/sana(f.)

eulogist: n. maddaaH(m.)

eunuch:  n. KHassi/KHwajah sara/KHojah/zañKHa

Europe:  n. farañgistaan

Eurepean: a. farañgi

European: n. farañgi

evacuate: v.t. KHaaali karna/tark karna

evacuation: n. iñKHelaa(m.)

evade:  v.t. aaj kal karna/bahaanah karna/
   hichar michar karna/paehlu badalna/
   paehlu tihi karna/raastah katraana

evanescent: a. zaa'el

evangelical: a. iñjiili

evasion: n. bahaanah/dirañg/ghissa/gureyz/
   Hiilah Hawaalah/ijtenaab/Taal maTol/tajaahul

evasive: a. mujtanib

eve:  n. sar e waqt

even:           a.      baraabar/bhi/phir/raast/saaf/sapaaT

even:  adv. Hatta keh

evenness: n. musaawaat(f.)

evenly:  adv. baraabri sey/yaksaañ taur par

evening: n. sar e SHaam(f.)/SHaam(f.)

event:  n. aeHwaal(m.)/maajra(m.)/qissah(m.)/
   saaniHah(m.)/waaqe^ah(m.)

events:         a.      waardaat

eventual: a. aaKHiri

eventually: adv. aKHir kaar/qat^an

ever:  adv. daa'eman/hargiz/kabhi/sada

evergreen: n. sada bahaar

everlasting: a. abadi/jaaweyd/jaawidaañ/paayañdah

everlastingly: n. abadi taur par/daa'emi

every:          a.      eyk eyk/har/har eyk/har ko'i/sab

everybody: n. har kas o naakas

every day: adv. aa'ey din/roz aana/roz ba roz/roz roz

everyman: n. har kas o naakas

every moment: adv. har dam

every one: pron.   har eyk

every time: adv. har baar

everywhere: adv. har jagah/kahaañ kahaañ

evict:  v.t. chhoRna

eviction: n. bey ghari/KHeraaj

evidence: n. daliil/gawaahi/SHahaadat/subuut

evident: a. aaSHkaara/âyaañ/baiyyan/hawaeda/ma^luum/
   numaayaañ/sariiH/waazeH/zaahir
   
evidently: adv. waazeH taur par

evidentiary: a. daliilaanah/SHahaadati

evil:           a. bad/bura/SHariir/ziSHt

evil:  n. aafat/badi/buraa'i/KHaraabi/khoT/musiibat

evils:  n. asqaam

evil eye: n. nazar e bad

evil spirit: n. bad ruuH/par chhaawaañ

evil star: n. naHuusat

evocation: n. talabi

evoke:  v.t. bulaana/pukaarna/talab karna/yaad taazah karna

ewe:  n. bheyR

ewer:  n. aaftaabah/abriiq/qaraabah

exact:  a. âen/bilkul/puura

exact:  v.t. zabardasti Haasil kar leyna

exacting: n. meHnat talab/saKHt

exactitude: n. durusti/seHat/mauzuuniyat/mutaabiqat

exactly: adv. bah jiñsihi

exaggerate: v.t. HaaSHiyah chaRhaana/mubaaGHah karna/
   pul baañdhna

exaggeration:   n. banaawaT(f.)/mubaalGHah(m.)

exalt:  v.t. chaRhaana

exaltation: n. ûruuj

exalted:        a. arjmañd/âali/âziim/bulañd/faraaz/
   moHtaram/mumtaaz/muSHarraf/
   rafii^/sar faraaz

examine:        v.t. imteHaan leyna/jaa'ezah leyna/jaañchna/
   jaraH karna/parakhna/tajassus karna/wazan karna

examination: n. imteHaan/jaa'ezah/jiraH/parakh/paR taal/
   puuchh gachh

examination paper:n. parchah

examining: n. tajassus

example: n. baañgi(f.)/misaal(f.)/masal(f.)/
   namuunah(m.)/naqSHah(m.)

exasperated: a. âajiz

excavate:       v.t.    khodna

excavation: n. khudaa'i

exceed:  v.t. baRh jaana/faa'eq hona/jawaaz karna

exceeding: a. faa'eq

exceedingly: adv. bey Had/ba darjah atam/nehaayat

excel:  v.t. chaRhna/GHaalib aana/GHaalib hona/
   mahaarat dikhaana/sabqat ley jaana

excellence: n. faziilat/fauq/fazl/kamaal/KHuubi/nafaasat/
   SHaraf/ûmdagi

excellent: a. auwwal/baRhiya/beySH/faazil/KHuub/marGHuub/
   mustasna/nafiis

excellent! intj. waah

excellently: adv. KHuubi sey/KHuSH asluubi sey

excelling: a. GHaalib

except:  v.t. nikaalna

except:  conj. magar

except:  prep. bah juz/baGHaer/maa sewa/sewa

excepted: a. mustasna

exception: n. istesna

(take) exception:v.t. e^teraaz karna

exceptional: a. mustasna/SHaaz

excess:         n.      beySHi/dast daraazi/daifraat/kasrat/
   maara maar/zeyaadti

excessive: a. añdha dhuñd/nihaayat/parley darjey ka/zeyaadah

excessively: adv. bey taHaaSHa/GHaayat

exchange:       v.t.    adal badal karna/badalna/tabdiil karna

exchange: n. badal/badlah/êwaz/fida/
   mubaadilah/tabaadlah

excise:  n. aab kaari

excise:  v.t. kaaT Daalna/nikaal deyna

excite:  v.t. chamkaana/haejaan paeda karna/joSH dilaana

excited: a. garm/mast

exciting: a. haejaan KHeyz

excitement: n. garmi/haejaan/joSH/laher/puT/sañsani/SHoriSH

(to be)excited:  taa'o khaana/taa'o meyñ aana

exclude: v.t. kaaTna/KHaarij karna/mustasna karna/
   nazar añdaaz karna/nikaalna

excluded: a. âlaaHedah/alag/KHaarij/mustasna

excluding: prep. baGHaer

exclusive: a. âlaaHedah/KHaas

exclusively: adv. sirf

excommunicate: v.t. diin badar karna/takfiir karna

excoriate: v.t. chhilna/ghisna/khurachna/khaal khiiñchna/
   udheyRna
 
excrement: n. gañdgi/fuzlah/najaasat/paa KHaanah

excrescence: n. GHaer tabii^i

excrete: v.t. KHaarij karna

excretion: n. KHuruuj(m.)

exculpate: v.t. mubarra karna

exculpation: n. mo^aafi/tabarra

excursion: n. saer(m.)

excursus: n. tafsiili zamiimah(m.)

excuse: n. aaR(f.)/bahaanah(m.)/Hiilah/jawaaz/
   Taal maTol(f.)/ûzr

execrable: a. kariih

execute: v.t. aaKHir karna/daar par khiiñchna/
   phaañsi lagaana

execution: n. âmal/kaar rawaa'i/halaakat/phaañsi

executioner: n. jallaad

executive: n. iñtizaamiyah

exegesis: n. tafsiir(f.)

exemplar: n. misaal/naql

exemplify: v.t. misaal deyna

exempt:  a. KHaarij

exempt:  v.t. mustasna karna

exemption: n. chhuuT(f.)/chhuT kaara(m.)/KHalaasi(f.)

exercise: n. maSHq(f.)/maSH SHaaqi(f.)

exercise: v.t. maSHq karna

exercise: n. meHnat/warziSH

exert:  v.t. dam lagaana/zor deyna

exertion: n. kad/koSHiSH/meHnat/zor

exhalation: n. dhuuni(f.)

exhale:  v.t. saañs nikaalna

exhausted: a. aablah paa/halkaan/SHal/thaka hu'a

exhaustion: n. KHastahgi(f.)

exhausting: a. thaka deyney waala

exhibit: v.t. dikhaana/numaa'iSH karna/nikaalna

exhilirant: a. mufarreH

exhilaration: n. kaef(m.)/suruur(m.)

exhortation: n. nasiiHat

exigency: n. zaruurat

exile:  v.t. jila watan karna

exile:  n. ghar nikaala/jila watani

exist:  v.i. jiina

existence: n. buud/hasti/Hayaat/jiiwan/kaun/maujuudgi/
   wujuud/ziñdagi

existing: a. maujuud/maujuudah

exit:  v.i. chhoR jaana/marna

exit:  n. baahar jaaney ka raastah/nikaas

exodus:  n. KHuruuj(m.)/kuuch(m.)

exorbitant: a. faaHiSH

exorcise: v.t. aaseyb utaarna

exorcism: n. âmal

exorcist: n. ojha/saayah duur karney waala

exoteric: a. âwaami/KHaariji/khula/saadah

expand:         v.t.    baRhaana/pasaarna/phaelaana

expanded: a. khula

expanse: n. kuSHaadgi(f.)/phaelaa'o(m.)/wus^at(f.)

expansion: n. kuSHaadagi/wus^at

expansionism: n. tausii^ pasañdi

expansionist: a. tausii^ pasañd

expansionistic: a. tausii^ pasñnd aanah

expansive: a. basiit/phaelney waala/tausii^i

ex-parte: a. jaanib daar/yak tarfah

expatiate: v.t. aawaarah phirna/idhar udahar chalna/
   taSHriiH karna/tuul deyna/wazaaaHat karna

expatriate: v.t. mulk badar karna

expatriate: n. mulk badar

expatriate: a. mulk badar

expect:  v.t. baa ummiid hona/khaRa raehna/raah takna/
   ummiid karna

expectant:      a.      Haamilah/muñtazir/ummiid waar

expectation: n. aas(f.)/aaSHa(f.)/iñtezaar(m.)/lau(f.)/
   nazar(f.)/tawaqqo^(f.)/ummiid(f.)
   
expected: a. mutawaqqe^

expecting: a. mutawaqqi^

expediency: n. Hikmat e âmali/masleHat/sawaab diid

expedition: n. faur/ûjlat

expel:  v.t. dar badar karna/KHaarij karna/nikaalna

expelled: a. SHaehr badar

expend:  v.t. KHarch uThaana/sarf karna

expended: a. mabzuul

expenditure: n. KHarch/laagat/sarfah

expense: n. KHarch/laagat

expenses: n. KHarchah/uThaan/sarfah/zeyr baari

expensive: a. baRhiya/maehñga/qiimti

expensiveness: n. asraaf/maehñga pan

experience: v.i. paehchaañna/tajribah hona

experience: n. paehchaan/puKHtagi/sabaq/tajribah

experienced: a. jahaañ diidah/kaar aazmuudah/KHurraañT/
   kohnah maSHq/mujarrab/pakka/puura/puKHtah/
   puKHtah kaar/puraana/tajribah kaar

experiment: n. aazmaa'iSH(f.)/imteHaan(m.)/parakh(f.)/
   ajribah(m.)

expert:         a.      chaalaak/maahir/taaq

expertise: n. maSH SHaaqi(f.)

expire:  v.t. iñteqaal karna/mar jaana/wafaat ho jaana
                  
expire:  v.i. aaKHir hona/biitna/guzarna/iñteqaal karna/
   mar jaana/phuuñk nikal jaana/wafaat ho jaana

expiration: n. iñqiza/maut/wafaat

explain: v.t. samjhaana/taSHriiH karna/waazeH karna/
   wazaahat karna/zaahir karna

explain: v.i. wazaahat hona

explanation: n. bayaan(m.)/iñSHiraaH/SHaraH(f.)/ta^riif(f.)/
   tauziiH(f.)/wazaahat(f.)

expletive: n. iñdiraaj

explicate: n. taraqqi deyna

explicit: a. bey jhijhak/hawaeda/roSHan/saaf/sariiH/
   waazeH

explicitly: adv. post kañdah/saaf saaf

explode: v.i. phaTna

exploit: v.t. khasoTna

exploit: n. âmal(m.)/bahaaduri(f.)/kaar naamah(m.)

exploitation: n. na jaa'ez faa'edah (uThaana)(m.)

exploitative: n. na jaa'ez faa'edah uThaaney waala(m.)

explore: v.t. dar yaaft karna/iñkiSHaaf karna

exploration: n. dar yaaft/iñkiSHaaf

exploratory: a. taeHqiiqaati

explosion: n. dhamaaka

explosive: a. aatiSH baar

export:         a.      bar aamad/nikaas

expose:  v.t. afSHa karna/bey pardah karna/kholna/
   pardah faaSH karna/pardah uThaana/
   raaz faaSH karna/waa karna

exposed: a. bey pardah/taSHt az baam

expostulate:    v.i.    samajhna

exposition: n. ârz/tafsiir(f.)/tauziiH(f.)

expository: a. tafsiiri/tauziiHi

expostulate:    v.i.    samajhna

exposure: n. afSHa/iñkiSHaaf

expound: v.t. afSHa karna/ta^biir karna/
   wazaahat karna
   
express: v.t. bataana/eêlaan karna/ittelaa^ deyna

express: a. bey kam o kaast/do Tuuk/GHaer mubham/
   sariiH/waazeH

expression: n. êbaarat/moHaawirah

expressly: adv. khuley bañdoñ/saaf

expropriate: v.t. bey daKHl karna/zabt kar leyna

expropriated: a. zabt SHudah

expulsion: n. bey daKHli(f.)/iKHraaj(m.)

expunge: v.t. poñchhna

expurgate: v.t. GHalaazat sey paak karna/KHarij karna/
   taehtiir karna

extend:         v.t.    baRhaana/pasaarna/phaelaana

extended: a. daraaz/tawiil

extension: n. daraazi/kuSHaadagi/mad/tausii^

extensible: v.t. qaabil e tausii^

extensive: a. baRa/chauRa/faraaKH/wasii^

extensively: adv. jaame^ taur par

extent:  n. bisaat(f.)/pahoñch(f.)/wus^at(f.)

extenuate: v.t. ghaTaana/kam karna

extempore: adv. bey saaKHtah/fil badiih

exterior:       a. baeruuni/KHaarijah

exterminate: v.t. miTa deyna/paamaal karna/ukhaaRana

extermination: n. paamaali/ukhaaR

external: a. baeruuni/KHaarijah/uupar ka/zaahiri

externally: adv. KHaarijan/uupar uupar sey

extinct: a. fana/naa buud/ma^duum

extinction: n. âdam/fana/naa buudgi/niisti

extinguish:     v.t.    bujhaana

extol:  v.t. ta^riif karna

extort:  v.t. luuTna/nichoRna

extra:  a. faaltu/kotal/maawra/zaa'ed/zeyaadah

extra judicial: a. maawrrae'y âdaalat

extract: v.t. kaaRhna/kaSHiid karna/khiiñnchna/
   nichoRna/nikaalna/patah chalaana/
   zabardasti ugalwaana

extract oil: v.t. peylna
                
extract: n. îtr/iqtibaas/kaRhaa'i/KHulaasah/nichoR

extraction: n. aaba o ajdaad/nasb/nasl/nikaas

extraneous: a. KHaariji

extraordinary:  a. âjiib/GHaer ma^muuli/GHariib/KHaas/
   KHelaaf e ma^muul

extravagance: n. alalley talalley/israaf

extravagant: a. añdha dhuñd/fuzuul

extravagant: n. fuzuul KHarch(m.)/masduud(m.)

extreme:        a.      aaKHir/aSHd/iñtehaa'i/saKHt/SHadiid

extremely:      adv.    bey Had/nehaayat/SHadiid

extremism: n. iñteha pasañdi/GHulu

extremist: n. iñteha pasañd

extremity: n. dum/iñteha/GHaayat/nehaayat

exuberance: n. bohtaat/ifraat/kasrat/reyl peyl/wafrat

exuberant: a. fuzuul KHarch/waafir

exudation: n. âraq/ratuubat/risaa'i

exude:  v.i. risna

exult:  v.i. phuula nah samaana

eye:  v.t. deykhna

eye:  n. aañkh/âen/basar/chaSHm/diidah

eyeball: n. Dheyla

eyebrow: n. abru/bhauñ

eyeglass: n. âenak/chaSHmah

eyelash: n. palak

eyelashes: m. miZgaañ

eyelid:  n. papoTa/pardah

eyes:  n. absaar/aañkheyñ

eyesight: n. basaarat/nazar/roSHni

eye-wash: n. dhoka/paTTi

eye-witness: n. âeni gawaah/âeni SHaahid

eyre:  a. gaSHti kachehri(f.)

No comments:

Post a Comment

ഉറുദു ഗുൽസാറിന് ജ്ഞാന പീഠപുരസ്കാരം !!

ഡോ . കമറുന്നീസ.കെ ഉർദു വകുപ്പ് മേധാവി, ശ്രീശങ്കരാചാര്യ സംസ്കൃത സർവ്വകലാശാല - കാലടി ഉർദു കവിതയ്ക്ക് പുതിയ മാനം നൽകിയ ഇന്ത്യയിലെ ...